شیوه نمره دهی و ارزشیابی در مقطع متوسطه اول چگونه است و چه تفاوت هایی با مقطع ابتدایی دارد؟

ارزشیابی توصیفی در مقطع ابتدایی

آنچه در مقطع ابتدایی حائز اهمیت است، به خصوص در دوره اول آموزش اصول اولیه زندگی و مباحث پایه ای است و به طبع برای این هدف نمره به صورت عددی و کمی نمی تواند به خوبی توصیف کننده وضعیت دانش آموزان باشد.

در این مقطع دانش اموزان جدا از مطالب بنیادی مثل حروف الفبا، اعمال اصلی بین اعداد و … با اصول زندگی به عنوان یک شهروند حرفه ای آشنا می شوند و شاید مخلوط شدن این مباحث با نمره و عدد، از میزان اهمیت این مطالب بکاهد و آن ها را به عنوان مطلبی فقط برای خواندن و حفظ کردن نشان بدهد.

چرا ارزشیابی توصیفی در مقطع متوسطه اول مناسب نیست؟

اما هر چه به پایه های بالاتر و به مقاطع متوسطه نزدیک تر شوند، شرایط کمی متفاوت تر خواهد شد و دیگر نمرات توصیفی جوابگوی نیاز دانش آموزان و معلم ها نیست.

با توجه به اینکه نمرات توصیفی به صورت کیفی و با عناوین «خیلی خوب»، «خوب»، «قابل قبول» و «نیاز به تلاش بیشتر» روی کارنامه دانش اموزان درج می شوند و باز خود دبیر روی برگه امتحانی بیشتر نقاط قوت و ضعف دانش آموز را مشخص می کند، این شیوه نمره دهی به خوبی نمی تواند بیانگر شرایط دانش آموزان باشد و عمدتا اولیا محترم درک درستی از وضعیت دانش آموز خود ندارند.

ارزشیابی توصیفی چه معایبی دارد؟

بازه خیلی خوب را می توان به عنوان نماینده ای از نمرات 17 تا 20 در نظر گرفت، بطوریکه حتی اگر دانش آموز، ایراداتی نیز داشته باشد با دریافت نمره خیلی خوب، جزء دانش آموزان برتر شناخته می شود و به نوعی دچار اعتماد به نفس کاذب می شود، بطوریکه نمی تواند ضعف خود را بپذیرد و در جهت رفع ایرادات خود اقدامی نماید.

همچنین در روش توصیفی رقابتی بین دانش آموزان دیده نمی شود، زیرا همه دانش آموزان نمره نهایی را ملاک قرار می دهند. دانش آموزان ضعیف تر با وجود ایراداتی، نمره خیلی خوب را دریافت می کنند و با این کار و این نمره هیچ تلاشی برای رقابت با دانش آموزان قوی تر نمی کنند و با این ذهنیت که باز هم با داشتن چند ایراد، نمره خیلی خوب را دریافت می کند هیچ پیشرفتی نخواهد داشت.

از طرفی دانش آموزان قوی نیز با دیدن شرایط دانش آموزان ضعیف تر از خودشان که نمرات یکسان دریافت کرده اند، انگیزه ای برای پیشرفت ندارند، زیرا وقتی می دانند ایرادات جزئی تاثیری در نمره آن ها ندارد و برای آزمون های بعدی تلاش کمتری می کنند.

آزمون های دوره متوسطه اول چگونه است و به شکلی برگزار می شود؟ نقش ارزشیابی مستمر در نمرات چگونه است؟

اما با ورود به مقطع متوسطه اول، نمرات به صورت کمی خواهد بود و نمرات بر اساس تلاش دانش آموز در بازه 0 تا 20 قرار می گیرند. اکثر دانش آموزان پایه ششم، با معدل خیلی خوب فارغ التحصیل می شوند که این بدین معناست همگی خود را جزء دانش آموزان برتر می دانند و با ورود به پایه هفتم با همان ذهنیت قبلی پیش می روند.

این در حالیست که در پایه هفتم و در اکثر مدارس برتر، رقابت بین نمرات 17 تا 20 است. دانش آموزان ضعیف ایرادات خود را درک می کنند و تلاش می کنند این ایرادات را بر طرف نمایند و خود را به سطح دانش آموزان قوی تر برسانند.

از طرفی دانش آموزان قوی تر نیز تلاش می کنند جایگاه خود را حفظ کنند. از این رو این دسته از دانش آموزان نیز با مرور دقیق تر مطالب سعی در پیشرفت خود دارند. آزمون های دوره متوسطه در 4 بخش اصلی در نظر گرفته شده است.

1. بخش اول که شامل 25 درصد مطالب کتاب درسی هستند، آزمون های میان نوبت اول هستند این آزمون ها معمولا در اوایل آذر ماه برگزار می شوند.
2. دومین آزمون، آزمون نوبت اول است که تقریبا از 50 درصد مباحث اولیه کتاب می باشد. آزمون های نوبت اول معمولا در دی ماه برگزار می شوند.
3. آزمون سوم که میان نوبت دوم است. معمولا در اردیبهشت ماه و از 75 درصد کتاب گرفته می شود.
4. و نهایتا آخرین آزمون خرداد ماه است که شامل کل مطالب کتاب درسی می باشد.

نمره نهایی هر درس دانش آموز، با میانگین گیری از این نمرات و نمرات مستمر به دست می آید. البته در بسیاری از مدارس آزمون های ماهانه نیز برگزار می گردد. عملکرد دانش آموزان در این آزمون ها بسیار متفاوت است.

بطوریکه معمولا در آزمون های ماهانه، با توجه به عدم آشنایی کافی دانش آموز با نحوه برگزاری آزمون و سیستم نمره دهی، نتیجه جالبی به دست نخواهد آمد. بسیاری از دانش آموزان پس از این مرحله دچار نوعی استرس می شوند که وجود مشاورین قوی در امور آموزشی، به خوبی می تواند آرامش را به این دانش آموزان برگرداند.

روند پیشرفت دانش آموزان مقطع متوسطه اول در آزمون های نوبت اول، دوم و میان نوبت ها

در آزمون میان نوبت اول، تغییرات به وضوح مشخص است، به طوریکه افزایش تا حداکثر 3 نمره در معدل دانش آموز دیده می شود و این روند تغییرات در آزمون دی ماه به اوج خود می رسد و می توان از نمرات دی ماه دانش آموز به عنوان ملاکی برای مقایسه آن ها استفاده کرد و اولیا بتوانند سطح آموزشی دانش آموز خود را بدانند.

در اولین آزمون ماهانه پس از دی ماه، روند کاهش معدل را خواهیم داشت. زیرا دانش آموزان با تکیه بر معدل دی ماه خود دچار نوعی«غرور کاذب» می شوند و عملا در یک بازه زمانی زمان مطالعه آنها بسیار کاهش می یابد و همانند ترم اول در آزمون های میان نوبت و نوبت دوم دانش آموز به حداکثر نمره خود می رسد.

در یک نتیجه گیری کلی می توان به این نکته پی ببرد که سیستم نمره دهی عددی تاثیر بیشتری روی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در مقطع متوسطه اول خواهد داشت، به طوریکه هم دانش آموز و هم اولیا درک درستی از جایگاه فرزند خود دارند و رقابت محسوس تر است. همچنین دانش آموز قوی و ضعیف در تلاش برای بهتر شدن خود هستند.